Πρηνισμός
Ο πρηνισμός είναι ο τρόπος με τον οποίο το πόδι στρέφεται προς το εσωτερικό όταν περπατάτε ή τρέχετε. Αποτελεί μέρος της φυσικής κίνησης και βοηθά το κάτω μέρος του ποδιού να αντιμετωπίσει τη δύναμη πρόσκρουσης. Ορισμένοι άνθρωποι έχουν μεγαλύτερο (υπερπρηνισμός) ή μικρότερο πρηνισμό (υποπρηνισμός) σε σχέση με άλλους. Αν και αυτό δεν είναι από μόνο του κάτι κακό, στην ουσία επηρεάζει τον τρόπο με τον οποίο τρέχετε και μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα τραυματισμού. Για το λόγο αυτό ο τύπος πρηνισμού σας είναι σημαντικός παράγοντας όταν επιλέγετε παπούτσια τρεξίματος.
Ο πρηνισμός εμφανίζεται στην άρθρωση κάτω από τον αστράγαλο, την υπαστραγαλική άρθρωση. Περιγράφει την περιστροφή του ποδιού προς το εσωτερικό αμέσως μόλις πατήσει στο έδαφος. Η στιγμή αυτή ονομάζεται αρχική επαφή και αποτελεί τμήμα της φάσης στήριξης του κύκλου του βηματισμού.
Όταν περπατάτε ή τρέχετε, ο πρηνισμός βοηθά στη μείωση της δύναμης πρόσκρουσης της πρώτης επαφής. Χωρίς αυτόν, ολόκληρη η δύναμη πρόσκρουσης από το κάθε βήμα θα μεταδιδόταν στο πόδι και θα επηρέαζε τη φυσιολογική μηχανική των κάτω άκρων. Εκτός από τη λειτουργία του ως μηχανισμού απορρόφησης της δύναμης πρόσκρουσης, ο πρηνισμός βοηθά επίσης το πόδι να «αναγνωρίσει» τον τύπο του εδάφους πάνω στο οποίο κινείται σταθεροποιώντας και προσαρμόζοντας το πόδι στον εκάστοτε τύπο εδάφους.
Τα παπούτσια τρεξίματος σχεδιάζονται σήμερα ειδικά για τους διάφορους τύπους πρηνισμού. Όταν θα επιλέγετε το επόμενο ζευγάρι παπουτσιών για τρέξιμο, ο τύπος του πρηνισμού σας είναι ένας παράγοντας που θα πρέπει να λάβετε σοβαρά υπόψη.
Ο καλύτερος τρόπος να βρείτε τον τύπο πρηνισμού σας είναι να συμβουλευτείτε έναν ειδικό, ο οποίος θα πραγματοποιήσει μια ανάλυση βαδίσματος και στη συνέχεια θα σας συμβουλεύσει σχετικά με τον καλύτερο τύπο παπουτσιού για τρέξιμο ανάλογα με τον τύπο πρηνισμού σας. Πολλοί ειδικοί θα ζητήσουν να δουν το παλιό σας ζευγάρι αθλητικών παπουτσιών, επειδή η μορφή της φθοράς που έχουν υποστεί είναι μια ένδειξη για τον τύπο πρηνισμού σας. Βέβαια, εκτός από τον πρηνισμό, υπάρχουν και άλλοι παράγοντες, όπως το βάρος, οι οποίοι παίζουν ρόλο στην επιλογή του σωστού παπουτσιού.
Είναι πιθανόν να έχετε ουδέτερο πρηνισμό εάν οι σόλες των παπουτσιών σας εμφανίζουν φθορά σε σχήμα S, από την εξωτερική πλευρά της φτέρνας (πλευρικά) έως το μεγάλο δάχτυλο. Όταν έχετε ένα κανονικό τύπο πρηνισμού, μπορείτε να τρέξετε φορώντας μια μεγάλη ποικιλία από παπούτσια, αλλά τα ειδικά σχεδιασμένα παπούτσια που προσφέρουν προστασία από τους κραδασμούς και υποστήριξη για ουδέτερο πρηνισμό είναι καταλληλότερα.
Υποπρηνισμός ή υπτιασμός
Υποπρηνισμός, επίσης γνωστός και ως υπτιασμός, παρατηρείται όταν το πόδι δεν στρέφεται πολύ. Η εξωτερική πλευρά της φτέρνας εφάπτεται στο έδαφος υπό μεγαλύτερη γωνία και παρατηρείται ελάχιστος ή μηδενικός κανονικός πρηνισμός, με αποτέλεσμα την αυξημένη μετάδοση της δύναμης πρόσκρουσης μέσω του κατώτερου τμήματος του ποδιού. Αυτή η πλευρική φόρτιση του ποδιού υφίσταται καθ’ όλη τη διάρκεια της φάσης στήριξης του βηματισμού, γεγονός που επηρεάζει την αποδοτικότητα του τρεξίματος.
Όσοι εμφανίζουν υποπρηνισμό (ή υπτιασμό) είναι πιθανόν να εμφανίζουν αυξημένη φθορά στην εξωτερική πλευρά της φτέρνας των παπουτσιών, ενώ ολόκληρη η άνω πλευρά του παπουτσιού είναι πιθανόν να ωθείται προς την εξωτερική πλευρά.
Επειδή αυτοί που εμφανίζουν υποπρηνισμό έχουν την τάση να υφίστανται τραυματισμούς που συνδέονται με την πρόσκρουση, όπως κατάγματα κόπωσης, θα πρέπει να επιλέγετε ένα ουδέτερο παπούτσι τρεξίματος με ενισχυμένη προστασία από τους κραδασμούς. Η ενισχυμένη προστασία από τους κραδασμούς θα μειώσει τη δύναμη της πρόσκρουσης κατά την επαφή του ποδιού με το έδαφος όταν τρέχετε. Όσοι εμφανίζουν υποπρηνισμό θα πρέπει να αποφεύγουν τα παπούτσια με ενδιάμεσες σόλες διπλής πυκνότητας, όπως τα DuoMax, επειδή έχουν την τάση να επιτείνουν το πρόβλημα.
Υπερπρηνισμός
Υπερπρηνισμός είναι όταν το πόδι στρέφεται προς το εσωτερικό σε υπερβολικό βαθμό ή σε στιγμή που δεν πρέπει, για παράδειγμα, σε προχωρημένο στάδιο της φάσης στήριξης του βαδίσματος. Στην περίπτωση αυτή, το βάρος μεταφέρεται στην εσωτερική ή έσω πλευρά του ποδιού και καθώς ο δρομέας κινείται προς τα εμπρός το βάρος πέφτει στο εσωτερικό άκρο και όχι στο ακροστήριγμα του πέλματος. Κάτι τέτοιο αποσταθεροποιεί το πόδι, το οποίο στη συνέχεια επιχειρεί να επανακτήσει σταθερότητα αντισταθμίζοντας τη κίνηση προς το εσωτερικό. Σε ένα είδος αλυσιδωτής αντίδρασης, η κίνηση αυτή επηρεάζει τη βιο-μηχανική αποτελεσματικότητα του ποδιού, ιδίως του γονάτου και του ισχίου.
Τα παπούτσια ενός ανθρώπου που εμφανίζει υπερπρηνισμό εμφανίζουν επιπλέον φθορά στην εσωτερική πλευρά της φτέρνας και κάτω από το ακροστήριγμα του ποδιού, ιδίως στο μεγάλο δάχτυλο.
Αυτοί που εμφανίζουν υπερπρηνισμό θα πρέπει να επιλέγουν παπούτσια με μέγιστη στήριξη (maximum support) ή ενισχυμένα παπούτσια τύπου cushion (απορρόφησης κραδασμών). Τα ενισχυμένα παπούτσια τύπου cushion προσφέρουν σταθερότητα και απορρόφηση των κραδασμών, ενώ τα παπούτσια με μέγιστη στήριξη είναι τα πιο σταθερά παπούτσια που υπάρχουν στην αγορά. Τα παπούτσια και των δύο αυτών κατηγοριών θα βοηθήσουν τα πόδια σας να κατανείμουν τις επιπτώσεις της πρόσκρουσης κατά το τρέξιμο πιο αποτελεσματικά.
Συμπερασματικά λοιπόν :
Παρατηρώντας τις σόλες των φορεμένων αθλητικών παπουτσιών βγαίνουν αβίαστα συμπεράσματα για τον είδος βαδίσματος και τον τύπο των αθλητικών παπουτσιών που απαιτούνται σε κάθε περίπτωση.
Για να είναικανονικές φθορές πρέπει να παρατηρούνται στην σόλα των παπουτσιών στο έξω μέρος της φτέρνας και κάτω από το μεγάλο δάκτυλο. Δεν απαιτείται αλλαγή τύπου παπουτσιών εκτός εάν βάλατε μερικά κιλά και μεταπηδήσετε στην κατηγορία stability.
Φθορές στο εξωτερικό μέρος μαρτυρούν υπτιασμό δηλαδή στροφή του άκρου ποδιού προς τα μέσα (δηλαδή η πατούσα κοιτάει προς το άλλο πόδι). Απαιτείται επιλογή παπουτσιών με υψηλότατη ικανότητα απορρόφησης κραδασμών.
Φθορές στο έσω μπροστά μέρος και ελάχιστα στην έξω φτέρνα μαρτυρούν υπερπρηνισμό δηλαδή στροφή του άκρου ποδιού προς τα έξω (δηλαδή η πατούσα κοιτάει προς τα έξω). Η κατηγορία επιλογής είναι Stability ή Motion Control.
Φθορές κυρίως στην περιοχής της φτέρνας μαρτυρούν μεγάλο διασκελισμό και σκάσιμο επάνω στην φτέρνα. Πρόταση για βελτίωση του διασκελισμού και επιλογή παπουτσιών με υψηλότατη ικανότητα απορρόφησης κραδασμών.